Bureau Lahaut heeft zich in 2023 gevestigd in de hoofdstad van het mooie Limburg, Maastricht. Niet alleen het landschap is hier prachtig, ook op cultureel gebied gebeurt er van alles. Limburg is een eigenzinnige provincie die veel culturele gebruiken en tradities kent, maar zich ook constant blijft vernieuwen.
Limburg en cultuur
In de Regionale Cultuurmonitor 2022 komt naar voren dat de provincie Limburg rijk is aan immaterieel erfgoed, zoals Vastelaovend, het Oud Limburg Schuttersfeest en de Limburgse streektaal. Ook aan materieel erfgoed is geen gebrek, met vele kastelen en kapellen. Er zijn in Limburg een bovengemiddeld aantal vertoningsplekken voor beeldende kunst, zoals galeries en musea (in vergelijking met de rest van Nederland). Wat betreft de filmsector doet Limburg het ook erg goed, de regionale filminfrastructuur is zeer uitgebreid, met o.a. CineSud en het Limburgs Film Festival. Deze aandacht voor film is terug te zien in de overheidsuitgaven: Limburg gaf in 2019 ruim 2,2 miljoen euro uit aan film. Dit was bijna net zo veel als alle overige provincies samen. Limburg is ook rijk aan festivals, bovendien is het aandeel podiumkunstbezoekers en beoefenaars groot. 10% van de bevolking bespeelt een instrument, 6% zingt en 11% doet aan musical, toneel of ballet. Velen hiervan zijn actief in de talloze fanfares en harmonieën, die een belangrijk onderdeel vormen van de Limburgse identiteit en cultuur. Dit is terug te zien in de ruimhartige ondersteuning door gemeenten en provincie. Ook de investeringen in kunst en cultuureducatie zijn relatief hoog (Regionale Cultuurmonitor, 2022).
De speerpunten van het Limburgse Beleidsprogramma Cultuur 2022-2023 zijn dan ook:
- Cultuurparticipatie -> dit vindt op organische weg plaats via de vele amateurkunstverenigingen die Limburg rijk is (denk aan harmonie of fanfare)
- Cultuureducatie -> regionale aanpak, door culturele organisaties in 6 verschillende gemeentes. Hierbij is ook samenwerking van belang met o.a. Stichting Popmuziek Limburg, de Limburgse Pabo’s, Conservatorium Maastricht en Philharmonie Zuid-Nederland
- Festivals en evenementen -> die aan de rest van de wereld tonen wat Limburgers kunnen, bezighoudt en waarmee ze zich identificeren. Voorbeelden zijn de Zomerparkfeesten in Venlo, Solar in Roermond en Pinkpop in Landgraaf.
- Cultureel ondernemerschap -> met het oog op Euregio’s zoals Maas-Rijn (Luik) en Noordrijn-Westfalen.
Heerlen / parkstad
Een interessante culturele plek in Limburg is Heerlen/Parkstad. Lang moest dit gebied opboksen tegen het imago van een vergrijzend industrieel gebied waar weinig gebeurde. Na het sluiten van de mijnen werd Parkstad onterecht in de media neergezet als een zwart gat (Van Dongen, 2018). Dit negatieve imago uitte zich ook in de verdeling van de kunstsubsidies van het rijk, waarbij er onevenredig veel subsidie naar Maastricht ging, terwijl Parkstad twee keer zoveel inwoners heeft. Inmiddels is dit imago wat aan het verbeteren, er is steeds meer oog voor Parkstad vanuit de overheid, met name ook wat betreft samenwerking met aangrenzende regio’s. Zo heeft Heerlen een stedenband met Aken (Van Dongen, 2018). Inmiddels zet de gemeente in op het aantrekkelijker maken van Heerlen als moderne jonge stad met ruimte voor creativiteit en innovatie, een voorbeeld is extra ruimte voor podiumkunsten, popmuziek en straatkunst. Zo profileert Heerlen zich als mural hoofdstad van Nederland (VVVHeerlen, z.d.). Een ander speerpunt is het transformeren van leegstaand vastgoed naar broedplaatsen voor creatieve industrie. Ook is er blijvende aandacht voor het verleden zoals de archeologische resten van de Romeinse tijd en de mijnen.
Maastricht
Waar Parkstad last heeft van een imagoprobleem, staat Maastricht juist internationaal bekend als een historische en bourgondische stad (Van Dongen, 2018). Qua kunst en cultuur mag het zeker een van de belangrijkste steden van Limburg genoemd worden. De dichtheid van kunst en cultuur opleidingen is hoog; denk aan de Kunstacademie, het Conservatorium en de Jan van Eyck Academie. Ook evenementen zoals de kunstbeurs Tefaf, en musea als Marres, Bonnefanten en het Fotomuseum aan het Vrijthof leveren een bijdrage aan de cultuursector. Daarbij komt het vele historische erfgoed dat Maastricht rijk is, waaronder het industriële poppodium de Muziekgieterij, het Theater aan het Vrijthof en filmhuis Lumière (Bezoek Maastricht, z.d.). Ook de culturele vrijplaats Landbouwbelang is het vermelden waard, deze is gevestigd in een voormalig graanpakhuis aan de oever van de Maas. Er worden in Landbouwbelang verschillende culturele en sociaal-maatschappelijke activiteiten georganiseerd. Zo zijn er expositieruimtes, een voedselbank, twee muziekzaaltjes, ateliers en een community garden (Landbouwbelang, z.d.).
Wiebengahal
Bureau Lahaut is gevestigd in de Wiebengahal. Dit is een voormalige fabriekshal in de wijk Céramique in Maastricht. Gebouwd in 1912 was het pand oorspronkelijk bedoeld voor de productie van sanitair. Dit was in de tijd dat de wijk nog veel industrieën kende. In 1987 vond een herontwikkeling van de wijk plaats, waarbij veel in verval geraakte fabrieksterreinen gesloopt werden. De Wiebengahal zou behouden blijven, mede door de voor die tijd moderne betonnen dakconstructie, en ingepast worden in het Bonnefantenmuseum. Uiteindelijk lukte dit niet en werd er naar een andere bestemming voor het gebouw gezocht (Rijksmonumenten, 2020). Tegenwoordig huisvest de Wiebengahal het Limburgse restauratie atelier SRAL, dat restaureert voor Limburgse musea, bedrijfscollecties & kerkelijke instellingen (Bonnefanten, z.d.). Ook Viastory is er gevestigd, een creatief bureau dat zich bezighoudt met communicatie en marketing (viastory, z.d.). Bovendien zijn de projectontwikkelaar 3W en de duurzame woningbelegger- en verhuurder Vesteda in het pand gevestigd.
Bonnefantenmuseum
Het Bonnefantenmuseum, dat naast de Wiebinga hal ligt, werd gebouwd door de Italiaanse architect Aldo Rossi in 1990. Het bijzondere gebouw ligt pal aan de Maas en valt op door de koepeltoren die bekleed is met zink. Ook van binnen is het een bijzonder gebouw, een ‘trapstraat’ leidt naar de tentoonstellingsruimtes (Bonnefanten, z.d.). Het Bonnefantenmuseum wil graag het werk van oude meesters (uit de vaste collectie) samenbrengen met moderne/hedendaagse kunst. De insteek is dat er wordt gekozen voor het tentoonstellen van kunst of kunstenaars die nog niet bij het grote publiek bekend zijn. Het gaat hier vaak om lokale en regionale kunstenaars, maar er is ook een focus op kunstenaars uit niet-Westerse regio’s (Bonnefanten, z.d.)
