De economische ontwikkelingen binnen de creatieve industrie

Begin dit jaar is de nieuwe Monitor creatieve industrie verschenen. Het onderzoeksrapport toont de economische ontwikkelingen binnen deze industrie, uitgedrukt in het aantal banen, vestigingen, productie en toegevoegde waarde. De monitor verzamelt data in de sectoren creatieve industrie en ICT in Nederland sinds 2006, maar focust op de jaren 2015 tot en met 2018.

Creëren versus distribueren en faciliteren

Door de digitalisering gaat de creatieve industrie meer en meer digitaal te werk. Verschillende creatieve bureaus zoals game designers staan daardoor als ICT-dienstverlening geregistreerd. Het is van belang het verschil in definitie tussen de ICT en creatieve industrie kort te duiden. Bij de sector creatieve industrie gaat het om organisaties of bedrijven waarbij het “creëren, produceren en exploiteren van betekenis en inhoud, vervat in taal” centraal staat. Bij informatie-en communicatietechnologie, oftewel de ICT-sector gaat het om “bedrijven en instellingen die zich toeleggen op het distribueren en faciliteren van (elektronische) informatie en communicatie.”

Aantal banen stijgt de afgelopen 3 jaar telkens met 3,4 procent

Van 2015 tot en met 2018 stijgt elk jaar het aantal banen in de creatieve industrie met gemiddeld 3,4 procent, tweemaal de gemiddelde groei van het aantal banen in de totale economie die stijgt met 1,7 procent. Vooral in de kunsten en cultureel erfgoed stijgt al sinds 2008 het aantal banen met 45 procent en vanaf 2014 geldt dit ook voor de creatieve zakelijke dienstverlening. De media en entertainmentindustrie stagneert. Opvallend is dat de boekenindustrie de laatste 3 jaar gemiddeld met 2,3 procent in het aantal banen is gekrompen. Binnen de creatieve zakelijke dienstverlening stijgen Design beroepen het sterkst met een banengroei van 16%. Pas vanaf 2015 heeft ook de ICT een bovengemiddelde groei met gemiddeld 2,6% in de laatste 3 jaar.

Schaalverkleining

De creatieve industrie heeft door de groei van kleine bedrijven en zelfstandigen veel vestigingen, gemiddeld stijgt het elk jaar met 7,5 procent met een afvlakking in de laatste drie jaar naar 5,7 procent. Er is zowel binnen de creatieve industrie als de totale economie een schaalverkleining aan de gang. Er is namelijk meer groei in vestigingen dan een groei in het aantal banen. Bij ICT daarentegen zijn grote bedrijven de grootste groep.

Hoge productiegroei in beide sectoren

Beide sectoren hebben een grotere productie groei dan het landelijk gemiddelde van 2,9%, voor de creatieve industrie is dit 6,1% en voor de ICT-sector 2,6%. Vooral de media en entertainmentindustrie stijgt in productie met 9,1% door de komst van Netflix Europa naar Amsterdam. Dit zorgt echter niet voor veel meer toegevoegde waarde aangezien het gaat om buitenlandse producties die worden geïmporteerd.

ICT levert twee keer zoveel toegevoegde waarde

Ondanks dat de ICT-sector en creatieve industrie niet veel verschillen in het aantal banen, levert de ICT-sector ongeveer twee keer zo veel toegevoegde waarde. Toch stijgt de toegevoegde waarde binnen de creatieve industrie met gemiddeld 3,5 procent per jaar sinds 2015. Dit is meer dan het landelijk gemiddelde van 2,5%.

Vanaf 2015 ook een positief verdien vermogen

Het verdienvermogen gaat over de toegevoegde waarde die per baan wordt gecreëerd. Voor de creatieve sector daalt het verdienvermogen tot 2013, er komen meer banen bij maar er wordt minder toegevoegde waarde geproduceerd. In 2014 stijgt de toegevoegde waarde waardoor er vanaf 2015 evenveel banen zijn als toegevoegde waarde. Vanaf 2017 stijgt het verdienvermogen. Er is meer toegevoegde waarde dan het aantal banen in de sector. Voor ICT is de omslag naar een positief verdienmodel er eerder, al in 2011.

Sommige creatieve beroepen niet meegeteld

Er zijn ook creatieve beroepen buiten de twee sectoren uitgelicht in deze monitor. Denk bijvoorbeeld aan creatieve werknemers die binnen de gezondheidszorg werkzaam zijn.  Wanneer ook deze banen in rekening worden gebracht blijkt dit een grote groep te zijn. Afhankelijk van de definitie gaat het over 417 duizend tot 642 duizend, 4,8 tot 7,4 procent van de banen in de Nederlandse economie. Dit zal naar verwachting in de toekomst alleen maar toenemen aangezien innovatie en gangmakers ook in gewone bedrijven van belang zijn.

Stedelijk belang

De creatieve industrie is sterk concurrerend, bureaus werken vaak samen en daarom heeft de sector een netwerkkarakter, vooral in stedelijke context. Amsterdam is met voorsprong de belangrijkste stad voor beide industrieen. 20% van de creatieve banen zijn daar te vinden, voor ICT is dit 10%. Ook Hilversum heeft veel banen in de creatieve industrie.

Meer dan alleen economische waarde

Tot slot benadrukt de monitor het belang van de creatieve industrie. Het heeft een lagere toegevoegde waarde dan andere sectoren, ondanks de stijging van de afgelopen jaren. Het arbeidsintensieve, creatieve werk is namelijk moeilijk over te nemen door machines. Maar de sector biedt andere waardes dan alleen de economische waarde. De creatieve ideeën werken vaak inspirerend voor anderen, ook wel cross-over genoemd. Ook biedt de creatieve industrie waarde bij het oplossen van maatschappelijke problemen en culturele waarde. Dit betekent dat de creatieve industrie bijdraagt aan een beter functionerende samenleving.

Het rapport is via deze link te downloaden: https://mediaperspectives.nl/publicationdoc/monitor-creatieve-industrie-2019/